Dr Αλέξανδρος Δαμ Ζενέτος. Οι Άτλαντες ήταν οι Πελασγοί, δηλαδή ο λαός της θάλασσας που ξεκίνησε κυρίως από τα νησιά του Αιγαίου.

  

Dr Αλέξανδρος Δαμ Ζενέτος.

Ποι ήταν οι Άτλαντες;

   Οι Άτλαντες ήταν οι Πελασγοί, δηλαδή ο λαός της θάλασσας που ξεκίνησε κυρίως από τα νησιά του Αιγαίου.
    Στο Αιγαίο πέλαγος, επειδή είναι άγριο το πέλαγος, οι Πελασγοί, η οι Άτλαντες, που η λέξη Άτλαντες σημαίνει η χώρα των μη δυστυχών, τάλλας θα πει δυστυχισμένος, ατάλλας = μη δυστυχής, δηλαδή, Άτλαντίδα σημαίνει η χώρα της ευημερίας.
    Αυτοί ήταν οι Πελασγοί που ξεκίνησαν από τα νησιά του Αιγαίου γύρω στο 10.000 προ Χριστού.
    Αυτός ο λαός που αναπτύχτηκε στα νησιά του Αιγαίου, επειδή ήτανε πολύ μικρά και επειδή οικογένειες κάνανε δέκα δεκαπέντε παιδιά και σε εκατό χρόνια πολλαπλασιαζότανε επί δεκάδες, ο υπέρ πληθυσμός των νησιών δεν μπορούσε να διοχετευθεί πουθενά αλλού πάρα σε αποικίες, γι αυτό, επειδή λόγω του Αιγαίου που ήταν δύσκολο πέλαγος, είχαν φτιάξει τα ποιο ισχυρά γερά καράβια, αλωνίσανε με αυτά όλη τη γης κιόλας και κυρίως κάνανε αποικίες σε όλα τα παράλια της μεσογείου. Π.χ. κάνανε αποικίες στη Παλαιστίνη, αποικίες στην Αίγυπτο, αποικίες στα παράλια της Λιβύης, αποικίες στα παράλια της Αλγερίας, φτάσανε μέχρι τις στήλες του Ηρακλέους Διός που ήτανε η Ισπανία, το Γιβραλτάρ που λέμε. Εκεί ήταν οι στήλες του Ηρακλέους Διός που ήταν τα σύνορα της Ατλαντίδος.
      Η Ατλαντίδα λοιπόν, ήταν τα νησιά όλου του Αιγαίου και όλες παραλίες της Μεσογείου, ήτανε Άτλαντες  πελασγοί, οι οποίοι ήταν ένα κράτος ευημερών γιατί κάνανε εμπόριο με άλλους λαούς πλησίον όπως ήταν οι Φαραώ και έκαναν ανταλλαγές προϊόντων , έδιναν δηλαδή παστά, λάδι και άλλα προϊόντα των νησιών και σε αντάλλαγμα έπαιρναν χρυσό και άλλα πράγματα που κάνανε ανταλλαγές, όπως ήταν τα αγάλματα κλπ.
      Αυτός ο λαός λοιπόν, οι Άτλαντες, η μπορούμε να τους πούμε και Μίνωες, ήταν Έλληνες, μιλάγανε την ελληνική γλώσσα, γι αυτό τα τοπωνύμια όλα, όπως λέμε Αιγαίο, Αίγυπτος, Πόντος, Εύξεινος Πόντος, Μαύρη θάλασσα, Ινδία, όλα αυτά είναι ελληνικές λέξεις, ελληνική γλώσσα. Ήταν η γλώσσα των Ατλάντων, ελληνικά.
Αυτά λοιπόν γι αυτούς.
      Και για το θέμα πως καταποντίστηκε η Ατλαντίδα, είναι καιρός να μάθετε και τη αληθινή ιστορία της Ατλαντίδος.
            Περίπου το 1600 πχ, το νησί Σαντορίνη, που είναι λίγα χιλιόμετρα πάνω από την Κρήτη, εξερράγη και ενώ ήταν ένα στρογγυλό νησί, εξερράγη και έγινε σαν μισοφέγγαρο, δηλαδή τα τρία τέταρτα του νησιού πεταχτήκανε στον αέρα με λάβα, η οποία σαν σιντριβάνι έφτασε μέχρι την Κρήτη και έθαψε η λάβα τα ανάκτορα της Κνωσού και τα έκαψε και στα νησιά του Αιγαίου έπεσε λάβα και δημιουργήθηκε ένα τεράστιο κύμα από το τσουνάμι από την έκρηξη της Σαντορίνης, η οποία ήταν το μεγαλύτερο γεγονός τσουνάμι των δέκα χιλιάδων τελευταίων χρόνων με ύψος εκατοντάδες μέτρα.
          Αυτό το τσουνάμι κατέκλεισε όλα τα παράλια της Μεσογείου, δηλαδή ακριβώς εκεί που είχαν αποικίες πόλης οι Άτλαντες.
         Οι Άτλαντες ήταν στα παράλια, οι Πελασγοί δηλαδή, σε όλα τα παράλια της Μεσογείου και ακριβώς εκεί πήγε το τσουνάμι και εξαφάνισε τον πολιτισμό τους και εξαφάνισε την Ατλαντίδα και μείνανε λίγοι απόγονοι τους στις κορυφές των βουνών της Κρήτης και τω νησιών, της κεντρικής Ελλάδος και Πελοποννήσου που είναι οι Έλληνες.
            Οι Πελασγοί και οι Άτλαντες είναι το ίδιο πράμα στην ουσία.
     Για την Ατλαντίδα, ο μύθος ξεκινά από τον Πλάτωνα.
        Υπάρχει το σύγγραμμα του Πλάτωνος που λέγεται Πλάτωνος Ατλαντίης, δηλαδή σύγγραμμα του Πλάτωνος περί Ατλαντίδος, το οποίο βέβαια σύγγραμμα έχει χαθεί, δεν έχει βρεθεί, απωλέσθηκε στην πάροδο των αιώνων και τις πληροφορίες για την Ατλαντίδα τις παίρνουμε πάλι από τον Πλάτωνα, από ένα άλλο σύγγραμμα που λέγεται Τιμαίου διάλογοι.
           Το σύγγραμμα αυτό λοιπόν, ο Πλάτωνας αναφέρει ότι ο Αθηναίος ο Σόλωνος σοφός που ήταν ένας από τους εφτά σοφούς της αρχαιότητας, ο Σόλωνας το 480 πχ πήγε ένα εκπαιδευτικό ταξίδι στη Αίγυπτο.
        Εκεί στην Αίγυπτο, βρήκε μορφωμένους Αιγύπτιους ιερείς και του είπαν, Σόλωνα, να σου πούμε για την πατρίδα σου την Αθήνα όπως γράφουν οι πάπυροι που έχουμε στα χέρια μας.
Εσείς οι Αθηναίοι, πριν δέκα χιλιάδες  Αιγυπτιακά σεληνιακά έτη, (περίπου στα 850 ηλιακά έτη) ήσασταν υποτελείς στους Άτλαντες, υπόδουλοι στους Άτλαντες και οι Άτλαντες ήταν μια πολύ πλούσια χώρα που ήταν τεράστια θαλασσοκράτειρα που έφτανε μέχρι τις στήλες του Ηρακλέους στην Ισπανία.

         Αυτό το κράτος είχε φιλικές σχέσεις με τους Φαραώ και κάνανε ανταλλαγές προϊόντων και ήτανε φίλοι.
       Αλλά μια μέρα, γράφανε οι πάπυροι που ανοίξανε οι ιερείς οι Αιγύπτιοι, μια μέρα η Αίγυπτος κατεκλύσθει από ξαφνικά κύματα από τη μεσόγειο θάλασσα και όταν τα νερά αυτά υποχώρησαν και πήγαν στη θάλασσα, δεν ξανάδαμε τους φίλους μας τους Άτλαντες. Υποθέτουμε πως η πατρίδα τους καταποντίστηκε.
      Αυτά είπαν λοιπόν οι Πάπυροι στο Σόλωνα τον Αθηναίο.
       Συμπληρωματικά θα λέγανε ότι οι Αθηναίοι ήταν υπόδουλοι στο Μίνωα και στέλνανε κάθε χρόνο εφτά νέους και εφτά νέες που γινόταν θυσία στο Μινώταυρο, αλλά ο Θησέας σκότωσε το Μινώταυρο και απελευθέρωσε τους Αθηναίους από την υποτέλεια.
         Αυτή η υποτέλεια είναι ένας μύθος, αλλά η αλήθεια είναι ότι έγινε η έκρηξη της Σαντορίνης και οι Αθηναίοι που ήταν και αυτοί ελληνόφωνοι όπως και οι Άτλαντες, έπαψαν να είναι υποτελείς.
       Όπως πχ γινόταν πόλεμος μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης, ο 27ετής Πελοποννησιακός πόλεμος, έτσι και οι Αθηναίοι ήτανε σε αντιμαχία με τους Μίνωες, τους Άτλαντες δηλαδή, αλλά μετά την καταστροφή της Σαντορίνης, πήρανε τα ηνία οι Αθηναίοι και η Αθήνα με την Σπάρτη κατέλαβαν όλη την ανατολική μεσόγειο στη θέση των Άτλαντων.
         Το Αιγαίο είναι μια θάλασσα με αφρούς, που έχει πάρα πολύ δυνατούς ανέμους, τρικυμίες και είναι αφρισμένη θάλασσα, γι αυτό πήρε το όνομα Αιγαίο, από την αίγα που είναι κατσίκα, θα πει κατσικώδες πέλαγος, άγριο πέλαγος, ενώ στο Πόντο λέγεται Εύξεινος πέλαγος , φιλόξενη θάλασσα, η Μαύρη θάλασσα γιατί δεν έχει τους αφρούς που έχει το Αιγαίο, γι αυτό λέγεται Μαύρη θάλασσα, εύξεινος, φιλόξενος θάλασσα. 
            Αίγυπτος είναι η χώρα  Αιγαίο-υπό-τος, κάτω από το Αιγαίο.
Άμα ταξιδέψεις με το καράβι κάτω από το Αιγαίο φτάνεις στην Αίγυπτο. Είναι ελληνική ονομασία το Αίγυπτος. 

         Αιθιοπία  η αιθάλη, είναι η κάπνα. Αιθιοπία θα πει αραπιά, δηλαδή μαύροι άνθρωποι.
        Ινδία  που πήγαν οι Έλληνες θαλασσοπόροι, οι Άτλαντες, θα πει ζούνε εν θεώ Δία, δηλαδή ειρηνικοί, καλοί άνθρωποι. Εν Δία. Ζούνε Εν Δία. 
        Πελασγοί θα πει πελαγίσιοι. Είναι ο λαός του πελάγους, ο λαός της θάλασσας.
       Πελοπόννησος , πως λέμε χερσόνησος που θα πει ξηρά που βγαίνει μες τη θάλασσα και μοιάζει με νησί, γύρω γύρω έχει πέλαγο, Πελοπόννησος σημένει γύρω γύρω θάλασσα και πήρε το όνομα Πελοπόννησος.

Όπως λέμε χερσόνησος λέμε και Πελοπόννησος, δηλαδή πέλαγος γύρω γύρω και όχι από τον βασιλιά Πέλοπα.
     Αιγαίο θα πει κατσικώδες πέλαγος.
   Hellas, Ηelias=Ελλάς Ελληνας,  Helios=Χελλάς, Helmi=Σελήνη,  Selas Σέλλας,  Ηeleni Ελένη=σημαίνουν ήλιος, λαμπερό, φωτεινό, δηλαδή αυτό που δίνει φως.

      Έλληνας θα πει λαμπερός, δηλαδή φωτεινός, από το ήλιος.

       Ο ήλιος της Βεργίνας που είναι στη Λάρνακα που είναι τα οστά του βασιλιά Φίλιππα, δείχνει τον ήλιο της Βεργίνας το οποίο σημαίνει ήλιος Ελλάς, Έλληνας. Είναι το σήμα του ήλιου που θα πει Ελλάδα. Ήλιος, Έλληνες, Χέλληνες.

Dr Αλέξανδρος Δαμ Ζενέτος.

Αθήνα

Τρίτη, ‎6 Αυγούστου ‎2024

 

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΞΕΧΑΣΜΕΝΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ ΜΑΣ. ΤΑ ΦΟΥΣΕΚΛΙΚΙΑ ΤΗΣ ΕΥΠΟΡΗΣ ΔΕΡΟΠΟΛΙΤΙΣΣΑΣ ΝΥΦΗΣ (Λαογραφικές μελέτες και αποκαλύψεις μέσα από τα τοπικά σατιρικά τραγούδια της Γλύνας)

 

 

ΗΘΗ - ΕΘΙΜΑ – ΠΑΡΑΔΟΣΗ

ΤΑ ΦΥΣΕΚΛΙΚΙΑ

(Λαογραφικές μελέτες και αποκαλύψεις μέσα από τα τοπικά σατιρικά τραγούδια της Γλύνας)

Το "Μεσοχώρι" της Γλύνας 1971 με ότι απόμεινε από τους οβορούς του περιβόλι του Δημήτρη Μπατζέλη που προπολεμικά, οι Γλυνιώτες το αποκαλούσαν "στολίδι του χωριού"

Τα φουσιεκλίκια στη νυφιάτικη φορεσιά της Δερόπολης

     Ένα σατιρικό τραγούδι, ξεχασμένο στις μνήμες των χωριανών, στάθηκε αφορμή να χαράξω το μονοπάτι μιας έρευνας που μετρά δεκαετίες. Από το 1982, αναζητώ τις λεπτομέρειές του, μα σε καμία λαογραφική μελέτη δεν βρέθηκε ίχνος του. Ούτε το ίδιο το τραγούδι, καθώς είναι γέννημα της τοπικής παράδοσης. 

    Τα φουσιεκλίκια, ή φυσεκλίκια, κόσμημα κάποτε της  εύπορης νυφικής φορεσιάς, εμφανίζονται σε παλιές φωτογραφίες, στολισμένα γύρω από τη μέση, σαν απλό ζωνάρι που προσπεριώνταν απαρατηρητο. Κι όμως, δεν ήταν ένα τυχαίο στολίδι.

    Είναι μέρος και η συνέχεια των φλουριων που φωραει η δεροπολίτισσα   στην κεφαλη, στο στηθος και τελεινει με τα τα φυσεκλικια.  Για χρόνια, αγνοούσαμε τη σημασία τους, καθώς η παράδοση τα είχε αφήσει πίσω, ξεθωριασμένα μέσα στον χρόνο, δίχως να προλάβει η να τα ονομάσει ξανά.

      Άραγε, έως πότε τα φορούσαν οι νύφες της Δερόπολης; Πότε χάθηκε το έθιμο που τα συνόδευε; Δεν έχουμε επιπλεων στοιχοία εκτός ενός σατιρικού τραγουδιού που το βρήκαμε στη Γλύνα.  Ίσως οι τελευταίες νύφες που τυλίξαν τη μέση τους με τα φουσιεκλίκια να ανήκουν σε εκείνη την εποχή, πριν από το 1914 ή λίγο αργότερα, στις αρχές του 1920. Κι όμως, δεν μπορεί να πει κανείς με σιγουριά ότι δεν τα φορούσαν ακόμη και στα προπολεμικά χρόνια, ιδιαίτερα οι εύπορες νύφες που διατηρούσαν την παλιά τους φορεσιά; 

       Οι φτωχότερες νυφάδες, που δεν είχαν τη δυνατότητα να φορούν τόσα πολλά στολίδια, αντικαθιστούσαν τα φυσεκλίκια με ζωνάρι κεντημένο και αυτό με χρυσές κλωστές. Από τα στολίδια που φορούσαν διακρινόταν και η διαφορά της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης της οικογένειας.

       Οι μαρτυρίες μιλούν για φορεσιές  βαριές και επιβλητικές, με υφάσματα πυκνής ύφανσης της εποχής με χοντρούς μπαχραμάδες, μακριά από τα ελαφρά στολίδια που κατέφθασαν αργότερα με τα δέματα της ξενιτιάς. Μετά το 1920, η νυφιάτικη φορεσιά άρχιζε να άλλαζει όψη, φορώντας τα σημάδια των καιρών, τα υλικά και τα στολίδια που έστελναν οι ξενιτεμένοι.

     Μα η μνήμη δεν ξεθωριάζει τόσο εύκολα όσο το ύφασμα. Και τα φουσιεκλίκια, ξεχασμένα ή όχι, επιμένουν να στέκουν στις φωτογραφίες του χθες, αναμένοντας να ξαναβρούν τη θέση τους στην ιστορία που τους ανήκουν.

     

Το τραγούδι της νύφης χωρίς φυσεκλίκια

      Οι φωνές των χωριών, άλλοτε μέσα από ομολογίες κι άλλοτε μέσα από σατιρικά τραγούδια, κρύβουν θησαυρούς της προφορικής μας παράδοσης. Κάθε στίχος, κάθε πειρατικό δίστιχο, δεν είναι μόνο χιούμορ  είναι μαρτυρία μιας άλλης εποχής, μιας καθημερινότητας που αλλιώς θα είχε χαθεί.

        Σε έναν γάμο στη Γλύνα, κάπου εκεί πριν το 1920, η νύφη εμφανίστηκε χωρίς φυσεκλίκια. Ήταν φτωχή και δεν είχε. Την ημέρα εκείνη, ανάμεσα σε γέλια και τραγούδια, οι συγχωριανοί της έστησαν ένα σατιρικό άσμα. Ένα τραγούδι που, χωρίς να γνωρίζουν, θα γινόταν η μοναδική σωζόμενη απόδειξη πως τα φυσεκλίκια ήταν κάποτε αναπόσπαστο κομμάτι της φορεσιάς της εύπορης Δεροπολίτισσας νύφης. 

    Οι εικόνες ζωντανεύουν σαν από παλιά φωτογραφία: μια νύφη με ταπεινό ντύσιμο, μια πλατεία γεμάτη κόσμο, τις αντίστοιχες φωνές να τραγουδούν και να πειράζουν, ενώ οι γυναίκες χαμογελούν πίσω από τα μαντίλια τους. Και κάπου εκεί, μέσα στη σάτιρα, ένα πολύτιμο κομμάτι της λαϊκής ενδυματολογίας

     Αναζήτησα στοιχεία, μα καμία λαογραφική μελέτη της Δρόπολης δεν ανέφερε τα φυσεκλίκια. Καμία γραπτή μαρτυρία δεν τα απαθανάτισε. Μόνο το τραγούδι έμεινε πίσω, να ψιθυρίζει μια αλήθεια

       Κι όμως, η παράδοση είναι σαν το ποτάμι. Όσα χάνονται με τον χρόνο, βρίσκουν πάντα έναν τρόπο να επιστρέψουν. Ίσως, κάπου, κάποιος άλλος να κρατά ακόμα μια ανάμνηση, ένα στίχο, μια ξεθωριασμένη φωτογραφία. Και ίσως, με τον καιρό, να συμπληρώσουμε ξανά το νήμα αυτής της λησμονημένης φορεσιάς

    

Το Γεγονός που Έγινε Τραγούδι

 Η μεγάλη ημέρα. Το σπίτι της νύφης γεμάτο κόσμο, οι αυλές στολισμένες, τα τραπέζια στρωμένα, και η μουσική αντιχούσε στα σοκάκια της Γλύνας. 

          Ο ήλιος είχε γείρει προς τη δύση, βάφοντας τα πέτρινα σπίτια με ένα ζεστό, πορφυρό φως. Στην αυλή του σπιτιού της νύφης, ηχούσαν γέλια και τραγούδια. Οι συγγενείς και οι φίλοι είχαν μαζευτεί, όπως το έθιμο πρόσταζε, για να συνοδεύσουν τη νύφη στην καινούργια της ζωής.

    Ο γαμπρός, άγέρωχος, προχώρησε προς το δωμάτιο της νύφης. Το στήθος του φούσκωνε από περηφάνια. Ήταν η στιγμή που την έβλεπε ντυμένη με την παραδοσιακή της φορεσιά, στολισμένη όπως όριζε η παράδοση. Μα μόλις πέρασε την πόρτα, το χαμόγελο του έσβησε.

Τα φυσεκλίκια έλειπαν.

Πάγωσε. Κοίταξε γύρω του, σαν να περιμένει να δει κάποιον να τα φέρνει την τελευταία στιγμή. Όταν συνειδητοποίησε πως δεν θα έρθουν, άρπαξε την πόρτα, έσφιξε τις γροθιές του και φώναζε.

«Δεν τη θέλω τη νύφη αν δεν φορέσει φυσεκλίκια!»

     Τα λόγια του αντήχησαν μέσα στο δωμάτιο και κύλησαν σαν κύμα προς την αυλή. Οι καλεσμένοι στράφηκαν ο ένας στον άλλο, έκπληκτοι στην αρχή, κι έπειτα, χωρίς να μπορούν να συγκρατηθούν, ξέσπασαν σε γέλια.

      Οι γεροντότεροι χαμογέλασαν με νόημα. Ήξεραν πως οι νέοι πολλές φορές παρασύρονταν από το τυπικό των εθίμων.

     Οι συγγενείς του γαμπρού έτρεξαν να τον συνετίσουν. Του εξήγησαν πως η νύφη δεν είχε φυσεκλίκια γιατί ήταν φτωχή. Πώς θα μπορούσε να αποκτήσει, αφού δεν της χάρισε κανείς; 

   Ο γαμπρός, με τη φλόγα της στιγμής, δυσκολευόταν να αποδεχτεί το γεγονός. Όμως, καθώς οι φωνές των φίλων και των συγγενών τον περιτριγύριζαν, τα επιχειρήματα του λιγόστεψαν, ώσπου στο τέλος έμεινε να χαμογελάει αμήχανα.

Ο γάμος δεν χάλασε.

Όταν το Γεγονός Γίνεται Τραγούδι

   Τα σατιρικά τραγούδια των χωριών κρύβουν αλήθειες που αλλιώς θα είχαν χαθεί. Ένα πειρατικό δίστιχο, μια σκωπτική μελωδία, και ξαφνικά, μια ολόκληρη εποχή ζωντανεύει.  Η σκηνή έγινε αντικείμενο γέλιου και, όπως συμβαίνει συχνά στην παράδοση, οι χωριανοί δεν άφησαν την ευκαιρία να πάει χαμένη. Οι στίχοι που δημιουργήθηκαν τότε, πέρασαν από γενιά σε γενιά, αποκαλύπτοντας όχι μόνο το χιούμορ αλλά και τις λεπτομέρειες μιας φορεσιάς που δεν είχε ξεχαστεί.

 «.................

Την πόρτα πιάνει και κουνάει

και τα πόδια  σπαρταράει 

........................

κλότσους ρίχνει και φωνάζει
θέλω νύφη με γιορντάνι
και στη μέση φουσιεκλίκε
που να κάνει φράπε φρούπε

.........................»  κ.λ.π.

       Η παράδοση θέλει τα τραγούδια να αποτυπώνουν τα γεγονότα με τρόπο παιγνιώδη. Έτσι, ακόμα και μια κρίση θυμού μπορεί να γίνει στίχος και να ανέβει στον χρόνο.

    Σήμερα, διατηρούμε αυτά τα τραγούδια με σεβασμό, αποφεύγοντας ονόματα και συγκεκριμένες λεπτομέρειες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν παρεξηγήσεις. Η ουσία όμως μένει ίδια: μέσα από τη σάτιρα, αποκαλύπτονται πολύτιμες πληροφορίες για την καθημερινότητα, τα έθιμα και τις φορεσιές των προγόνων μας. Και όσο αυτά τα τραγούδια συνεχίζουν να τραγουδούν, η ιστορία τους δεν θα σβήσει ποτέ.

 Σημείωση: 

Όλες οι φωτογραφίες έχουν αφιλοκερδός σκοπό και εμφανίζονται μόνο για λαογραφικό σκοπό.

       Η πρώτη φωτογραφία με τα φυσεκλίκια μας την έστειλε φίλος Δροπολίτης που του ανήκουν. 

Το μεσοχώρι της Γλύνας είναι φωτογραφία από το αρχείο μου 

 Οι υπόλοιπες είναι από ο διαδίκτυο χωρίς να αναφέρουν την πηγή.

 

Χρήστος Γιάννης
Αθήνα 23 Νοεμβρίου 2017

Τελευταία σύνταξη 15.2.2025